Twórczość i jej ochrona w świetle projektu księgi pierwszej kodeksu cywilnego
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2016.0960.1206Słowa kluczowe:
twórczość, osiągnięcia twórcze, autorskie dobra osobiste, ochrona autorskich praw osobistychAbstrakt
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy projektowane regulacje kodeksu cywilnego pozwolą na rozwiązanie dotychczasowych problemów ochrony wysiłków twórczych człowieka związanych z nieprecyzyjnym pojęciem twórczości. Wykorzystując tradycyjną metodę dogmatyczną, w artykule przeprowadzono szczegółową analizę problematyki kodeksowej ochrony twórczości w kontekście regulacji obowiązującej i projektowanej w celu znalezienia skutecznej metody ochrony przede wszystkim tam, gdzie regulacje szczegółowe wciąż pozostają niewystarczające. Analiza konstrukcji przyjętych przez projektodawcę w zakresie ochrony osiągnięć twórczych doprowadziła do wniosku, że mimo rozbudowanego katalogu środków ochronnych proponowane w projekcie księgi pierwszej kodeksu cywilnego rozwiązania wciąż pozostają niewystarczające, przede wszystkim ze względu na trudności w ustaleniu zakresu przedmiotowego ochrony. Ponadto należy postulować odpowiednie ukształtowanie relacji pomiędzy regulacją kodeksową a regulacjami szczegółowymi, aby zapewnić odpowiedni poziom ochrony wszelkim dobrom o charakterze intelektualnym, w których przypadku wysiłek twórczy człowieka zasługuje na ochronę.
Pobrania
Bibliografia
Barta J., Markiewicz R. [1986], Ochrona dóbr osobistych w zakresie twórczości naukowej i artystycznej [w:] Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym. Zagadnienia wybrane, red. J.S. Piątowski, Ossolineum, Wrocław.
Barta J., Markiewicz R. [2013], Prawo autorskie, wyd. 3, Wolters Kluwer, Warszawa.
Bieczyński M.M. [2011], Prawne granice wolności twórczości artystycznej w zakresie sztuk wizualnych, Wolters Kluwer, Warszawa.
Błeszyński J., Staszków M. [1983], Prawo autorskie i wynalazcze, PWN, Warszawa.
Cisek A. [1989], Dobra osobiste i ich niemajątkowa ochrona w kodeksie cywilnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Czajkowska-Dąbrowska M. [2007], Własność czy własności (intelektualne) [w:] Współczesne problemy prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej, red. A. Kidyba, R. Skubisz, Wolters Kluwer, Kraków.
Czub K. [2000], Prawa osobiste twórcy projektu wynalazczego, „Gdańskie Studia Prawnicze”, t. VII,
Czub K. [2012], O konstrukcji intelektualnych dóbr osobistych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej”, nr 1, http://www.lex.pl/akt/-/akt/o-konstrukcji-intelektualnych-dobr-osobistych (data dostępu: 1.09.2016).
Flisak D. [2008], Utwór multimedialny w prawie autorskim, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Garlicki L. [2003], Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78 poz. 483 ze zm.
Księga pierwsza kodeksu cywilnego. Projekt z uzasadnieniem [2009], Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego, Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa.
Machała W. [2012], Utwór. Przedmiot prawa autorskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Machnikowski P. [2012], Odpowiedzialność za majątkowe skutki naruszenia dobra osobistego w projekcie księgi pierwszej kodeksu cywilnego [w:] Dobra osobiste XXI wieku. Nowe wartości, zasady, technologie, red. J. Balcarczyk, Wolters Kluer, Warszawa.
Modrzejewski E. [1969–1970], Wybrane zagadnienia prawa autorskiego, Katowice.
Niewęgłowski A. [2010], Wyniki prac badawczych w obrocie cywilnoprawnym, Wolters Kluwer, Warszawa.
Podrecki P. [2010], Środki ochrony praw własności intelektualnej, LexisNexis, Warszawa.
Posner A.R. [1987], The Law and Economics Movement, „American Economic Review”, vol. 77, nr 2.
Słownik Języka Polskiego PWN [2016], sjp.pwn.pl (data dostępu: 1.09.2016). DOI: https://doi.org/10.1016/S0958-2118(16)30091-X
Sołtysiński S. [1967], Charakter praw wynalazcy, PWN, Poznań.
Sołtysiński S., Nowicka A. [2006], Uwagi o projekcie ustawy wdrażającej dyrektywę 2004/48 WE w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego”, z. 4.
Stein M.I. [1953], Creativity and Cultura, „Journal of Psychology”, vol. 36, nr 2, https:/doi.org/10.1080/00223980.1953.9712897. DOI: https://doi.org/10.1080/00223980.1953.9712897
Szmidt K.J. [2013], Pedagogika twórczości, GWP.PL, Sopot.
Szpringer W. [2011], Koncepcja open access w świetle ekonomicznej analizy praw własności intelektualnej, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Szpunar A. [1979], Ochrona dóbr osobistych, PWN, Warszawa.
Szwaja J. [1986], Prawa osobiste wynalazców [w:] Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym, red. J.S. Piątkowski, Ossolineum, Wrocław.
Tatarkiewicz W. [1975], Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycia estetyczne, PWN, Warszawa.
Tischner A., Targosz T. [2007], Dostosowanie polskiego prawa własności intelektualnej do wymogów prawa wspólnotowego. Uwagi na tle projektu z dnia 24 maja 2006 r. ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz zmianie innych ustaw, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej”, z. 97.
Tylec G. [2012], Dobra osobiste prawa cywilnego jako niezależna od prawa autorskiego podstawa ochrony interesów twórczych, „Monitor Prawniczy”, nr 10, http://czasopisma.beck.pl/monitor-prawniczy/artykul/dobra-osobiste-prawa-cywilnego-jako-niezalezna-od-prawa-autorskiego-podstawa-ochrony-interesow-tworczych/ (data dostępu: 1.09.2016).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny, tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., nr 380 poz. 585.
Ustawa z dnia 14 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., nr 90 poz. 631 ze zm.
Ustawa z dnia 23 sierpnia 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Dz.U. nr 114 poz. 542.
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 1615 ze zm.
Wojciechowska A. [1994], Czy autorskie dobra osobiste są dobrami osobistymi prawa cywilnego?, „Kwartalnik Prawa Prywatnego”, z. 3.
Wojciechowska A. [1999], Autorskie prawa osobiste twórców dzieła audiowizualnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej”, z. 72.
Wojciechowski K. [2005], Widowisko sportowe w telewizji. Widowisko sportowe i audiowizualna relacja z niego jako dobra chronione w świetle polskiego prawa prywatnego, Liber, Warszawa.
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 31 lipca 2012 r., I ACa 303/12, Lex nr 1220403.
Wyrok SN z dnia 8 października 1980 r., IV CR 327/80, OSNC 1981, nr 5, poz. 8.
Wyrok SN z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 499/00, Lex nr 53112.
Wyroku SN z dnia 17 marca 2007 r., I CSK 81/2005, LexisNexis nr 1233775.
Wyrok SN z dnia 14 maja 2007 r., I ACa 668/06, OSA 2008, z. 12, poz. 39.
